بازی‌های متنوعی در جهان وجود دارند که تعداد کمی از آنها جهانی و فراگیر شده‌اند. دانستن تاریخچه بازی شطرنج در جهان برای افرادی که علاقه‌مند به این بازی هستند جذاب و پر هیجان است. شطرنج علاوه بر یک بازی سرگرم کننده به عنوان یک رقابت ورزشی در جهان مورد استقبال است.
تاریخچه بازی شطرنج در زمان پیدایش
یکی از قدیمی‌ترین بازی‌های استراتژیک و تاکتیکی در جهان است و از قرن‌ها قبل از میلاد مسیح رواج پیدا کرده است اما بیان دقیق تاریخ آن مشکل است. برای اولین بار در هندوستان رواج پیدا کرده است و قوانین این بازی در همان کشور آغاز شد.
داستان‌های متفاوتی در مورد پیدایش و تاریخچه بازی شطرنج بیان شده است برای مثال آورده‌اند که امپراتوری گوپتا در هندوستان درخواست یک بازی را داده که آموزش جنگاوری داشته باشد و سپس بازی به نام چاتارانگا را ابداع نمودند. این بازی در زبان سانسکرینت به معنای چهار بخش است که شامل پیاده نظام، سواره نظام، فیل و ارابه بود. در اواخر قرن 6 به خاورمیانه و سپس به اروپا منتقل شد.
در قرن 15 و زمانی که به اروپا رسید؛ مجددا قوانین آن تغییر پیدا کرد. این تغییرات شامل حرکات مهره‌ها مانند شاه و وزیر بود که به مراتب منجر به افزایش اهمیت تاکتیک در این بازی شد. در قرن 19 بود که قوانین شطرنج به طور استاندارد و جهانی تصویب شد. و در همین قرن بود که اولین مسابقات جهانی در بازی شطرنج برگزار گردید.
شطرنج برنزی کد 1802
تاریخچه بازی شطرنج در ایران
کشور ما به دلیل وسعت زیادی که در قرن‌های گذشته داشته با کشوری مانند هند به راحتی داد و ستد فرهنگی داشته است. زمانی که بازی شطرنج در هندوستان ابداع شد، از آنجا به سرعت به ایران منتقل و به عنوان یک بازی محبوب مورد استقبال برخی افراد به ویژه درباریان قرار گرفت.
در دوران ساسانیان این ورود شطرنج آغاز شد و نمادی از قدرت و هوش افراد محسوب می شد و در فرهنگ و نمادهای هنری ساسانیان به کرات مشاهده می‌شد. بعد از ساسانیان و تشکیل حکومت اسلامی صفویان؛ همچنان شطرنج به عنوان یک بازی برای نجیب زادگان تلقی می‌شد. در تاریخ امده است که شاه عباس اول و دوم بسیار علاقه‌مند به این بازی بودند به اندازه‌ای که افراد حرفه‌ای را دربار خود مورد آموزش قرار می‌دادند.
زمانی که مراودات فرهنگی و تجاری و هنری ایران در دوران صفوی گسترش پیدا کرد؛ بازی شطرنج نیز دچار تحولاتی شد و راه را برای حضور بازیکنان ایرانی در رقابت‌های جهانی و بین‌المللی در آن زمان باز کرد.
تغییرات بازی شطرنج در تونل زمان
تاریخچه بازی شطرنج محدود به جغرافیا نیست و در طول زمان؛ حتی در یک سرزمین نیز دچار تغییر و تحولات گسترده‌ای از قوانین، صفحه‌ی بازی و مهره‌ها شده است.
شاید برای شما جالب باشد تا با این تغییرات آشنا شوید.
- اولین تورنمنت بازی شطرنج در لندن و در سال 1851 و مسابقات جهانی آن در 1886 آغاز شد.
- طی 50 سال عنوان قهرمانی متعلق به 5 نفر بود که 27 سال آن مربوط به یک ریاضیدان آلمانی بود.
- در قرن بیستم روش‌های این باری استراتژیک تغییر و رو به پیشرفت حرکت نمود.
- اولین آموزش شطرنج در سال 1924 و با تاسیس فدراسیون شطرنج انجام گرفت.
- بعد از سال‌ها تعداد کشورهایی که در این رقابت وارد صحنه‌ی بازی‌های بین‌المللی شدند افزایش یافت از جمله کشور هند، اوکراین، ازبکستان و بلغارستان.
شطرنج برنزی کد 1802
صفحه بازی و مهره‌های شطرنج
صفحه‌ی شطرنج یک مجموعه از خانه‌های سیاه و سفید و متناوب به تعداد 64 خانه است. یک شبکه 8 در 8 که به شکل مربعی و در جنس‌های مختلفی از چوبی، پلاستیکی و در نمونه‌های نوین و زیبا، شطرنج های برنزی و طلایی ساخته شده‌اند.
هر خانه در صفحه‌ی شطرنج می‌تواند گنجایش یک عدد مهره را داشته باشد.
حرکت مهره‌ها: 16 عدد مهره در بازی شطرنج مشارکت دارند. ردیف عقب دارای مهره‌های متفاوت است و ردیف جلو همگی مهره‌هایی با نام سرباز. مهره‌ها برای یک حریف به رنگ سفید و برای حریف دوم همگی مشکی است. مهره‌ها به صورت پیاده که به شکل عمودی می‌توانند حرکت کنند و برای حذف مهره‌ی حریف به شکل قطری باید اقدام نمایند.
مهره‌ای به نام رخ وجود دارد که حرکتی هم به صورت عمودی و افقی دارد. فیل‌ها به صورت قطری حرکت می‌کنند و از روی مهره‌های خودشان هم رد می‌شوند. دو مهره شاه و وزیر به صورت افقی، عموی و قطری توان مانور و حرکت در صفحه دارند اما فقط می‌توانند یک خانه را حرکت دهند.
اگر مهره‌ی حریف بتواند با حرکت مربوط به خود مهره‌ی حریف را حذف نماید، او را از صفحه شطرنج خارج می‌کند.
کلام آخر
در این مقاله ابتدا به تاریخچه بازی شطرنج پرداخته شد و سپس در مورد سیر تحولی و تغییراتی که این بازی در جهان به خود دیده بیان شد. از زمان آغاز این بازی تاکنون یکی از محبوب ترین تفریحات و بعدها به عنوان یکی از ورزش‌های مهم در سطح بین‌المللی شناخته شد. طی تغییرات و تحولات این بازی قهرمانان بسیاری از آسیا و اروپا به سطح جهانی راه پیدا کرده‌اند و سطح بازی را همواره در طول تاریخ این بازی دچار تحول کرده‌اند. همچنین از زمان پیدایش این بازی، صفحه بازی و مهره‌های آن و البته قوانین حاکم بر آن بارها دست خوش تغییرات شده‌اند.
